Yüz şişmesi neden olur? İlaç yan etkileri, alerjiler, enfeksiyonlar, hormonal bozukluklar ve ciddi hastalıklar yüzün şişmesine yol açabilir. Yüzde şişlik ne zaman tehlikelidir ve doktora ne zaman başvurmak gerekir? Detaylı bilgiyi burada bulabilirsiniz.

Bazı günler insanlar sabah uyandıklarında yüzlerinin şişmiş olduğunu fark edebilirler. Bu durum bazen kısa süreli ve zararsız olabilirken, bazı vakalarda daha uzun sürerek ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Yüzde şişlik, farklı faktörlerden kaynaklanabilir: ilaç yan etkileri, alerjiler, enfeksiyonlar, hormonal bozukluklar veya ciddi sistemik hastalıklar. Bu yazıda yer alan bilgiler sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır, kesin tanı ve tedavi için mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

İlaçlara Bağlı Yüz Şişmesi

Bazı ilaçların kullanımı yüzde şişliğe neden olan yaygın yan etkilere sahiptir. Özellikle:

• ACE inhibitörleri ve ARB’ler gibi yüksek tansiyon ilaçları,

• Kortikosteroidler,

• Östrojen hormonu içeren ilaçlar,

• Aspirin, ibuprofen, naproksen gibi non-steroid antiinflamatuvar ilaçlar,

• Diyabet tedavisinde kullanılan TZD (tiazolidindionlar)

yüzde ve vücudun farklı bölgelerinde ödem oluşmasına yol açabilir. Eğer ilaç kullanımına bağlı anormal bir şişlik gözlenirse doktor kontrolü şarttır.

Alerjiler ve Yüz Şişmesi

Yüz şişliğinin en sık nedenlerinden biri alerjik reaksiyonlardır. Polen, yiyecekler, ilaçlar veya hayvan tüyleri gibi tetikleyiciler bağışıklık sisteminde reaksiyona yol açar. Bu durumda genellikle göz çevresinde, dudaklarda ve burun etrafında şişlik meydana gelir.

İlaç Alerjileri

Her ilacın yan etkisi olmasa da bazı kişilerde ilaç alerjisi gelişebilir. Özellikle penisilin, aspirin, ibuprofen, kemoterapi ilaçları ve bazı epilepsi ilaçları yüzde şişmeye yol açabilir. Bu alerjik durum bazen nefes darlığı ve ciltte yaygın döküntü ile birlikte acil müdahale gerektirebilir.

Gıda Alerjileri

En yaygın tetikleyiciler arasında balık, yer fıstığı, kabuklu kuruyemişler ve süt ürünleri bulunur. Bu gıdaların tüketilmesinden kısa süre sonra dudaklarda, dilde ve boğazda şişlik meydana gelebilir. Bu ciddi bir alerjik reaksiyon olan anafilaksiye dönüşebilir. Bu durumda vakit kaybetmeden 112 Acil aranmalı ve adrenalin oto enjektörü kullanılmalıdır.

Anjiyoödem

Anjiyoödem, cilt altına fazla sıvı birikmesi sonucu ortaya çıkar. Genellikle dudaklarda, göz kapaklarında ve yüzün etrafında görülür. Sebepleri arasında alerjiler, böcek ısırıkları, bazı ilaçlar ve çevresel faktörler yer alır.

Eğer anjiyoödemle birlikte nefes almada güçlük varsa, bu acil bir durumdur. Daha hafif vakalarda ise antihistaminik ilaçlar faydalı olabilir ancak mutlaka doktor önerisiyle kullanılmalıdır.

Kontakt Dermatit

Ciltte tahriş ve şişlik bazen kozmetik ürünler, takılar, sabunlar veya zehirli sarmaşık gibi bitkilerle temas sonucu gelişebilir. Bu durumda kızarıklık, kaşıntı ve ödem ortaya çıkar. Reaksiyon genellikle 24-36 saat içinde belirginleşir.

Basit vakalarda reçetesiz satılan topikal kremler veya antihistaminikler şikâyetleri azaltabilir. Ancak şiddetli olgularda doktor tarafından oral steroidler reçete edilebilir.

Böcek Isırıkları ve Sokmaları

Arı, eşek arısı veya örümcek sokmaları, yüzde lokal şişliğe neden olabilir. Genellikle şişlik birkaç saat veya gün içinde kaybolur. Ancak bazı kişilerde alerjik reaksiyon sonucu yaygın şişlik ve nefes darlığı gelişebilir. Bu durumda anafilaksi riski olduğundan acil müdahale gerekir.

Güneş Yanığı

Uzun süre güneş ışığına maruz kalmak, ciltte yanık, kızarıklık ve şişlik oluşturabilir. Özellikle yüz bölgesi bu durumdan kolayca etkilenir. Ciddi güneş yanıkları; baş ağrısı, baş dönmesi ve mide bulantısı ile birlikte görülebilir.

Korunmak için SPF 30 ve üzeri güneş kremi, şapka ve koruyucu giysiler kullanılmalıdır. Eğer yanık birkaç gün içinde geçmezse dermatolojik tedavi gerekir.

Sinüs Enfeksiyonları

Soğuk algınlığı sonrası gelişebilen sinüzit, yüzde özellikle göz çevresinde ve alın bölgesinde şişlik yapabilir. Burun tıkanıklığı, baş ağrısı ve sarı-yeşil akıntı tipik belirtileridir.

Sinüzit vakalarının çoğu viral olduğundan antibiyotik gerekmez. Dinlenme, bol sıvı tüketme ve gerektiğinde ağrı kesici ve antihistaminikler şikâyetleri azaltabilir.

Diş Kaynaklı Şişlikler

Apseleşmiş diş veya diş eti enfeksiyonları, çene hattında ve yüzde belirgin şişlik yapabilir. Bu durum genellikle şiddetli diş ağrısı ve irin oluşumu ile seyreder. Tedavi için diş hekimi tarafından antibiyotik başlanabilir, gerekirse kanal tedavisi uygulanır.

Hormonal ve Metabolik Sebepler

Bazı sistemik hastalıklar da yüzde şişliğe yol açabilir.

• Hipotiroidi: Tiroid hormonunun az salgılanması sonucu yüzde ve vücutta ödem görülebilir.

• Preeklampsi: Hamile kadınlarda ani yüz ve el şişmesi ciddi bir risk belirtisidir, hemen doktora başvurulmalıdır.

• Cushing Sendromu: Böbreküstü bezlerinin fazla kortizol üretmesi sonucu ay dede yüzü denilen yuvarlak yüz şekli gelişir.

Enfeksiyonlar ve Hastalıklar

• Selülit: Bakteriyel bir cilt enfeksiyonudur. Hızla yayılan kırmızı, sıcak ve şişmiş cilt belirtileri ile ortaya çıkar. Acil tedavi edilmezse ölümcül olabilir.

• Kabakulak: Yanaklarda şişlik, ateş ve baş ağrısı ile seyreden bulaşıcı bir hastalıktır.

• Konjonktivit (Pembe Göz): Göz kapaklarında şişlik, kızarıklık ve kaşıntı ile kendini gösterir.

• Rosacea: Yüzde kızarma ve şişme atakları ile karakterize kronik bir cilt hastalığıdır.

Superior Vena Kava Sendromu

Nadir görülen fakat ciddi bir durum olan Superior Vena Kava Sendromu, genellikle akciğer kanseri veya göğüs bölgesindeki tümörlerin damarı tıkaması sonucu ortaya çıkar. Bu durumda yüz, boyun ve kollar aniden şişer, nefes darlığı ve öksürük eşlik edebilir. Bu bir acil tıbbi durumdur.

Sonuç

Yüz şişmesi çoğu zaman basit sebeplerden kaynaklansa da, bazen hayati risk taşıyan hastalıkların belirtisi olabilir. Özellikle nefes darlığı, yaygın kızarıklık, ateş veya ani gelişen şişlikler varsa vakit kaybetmeden acil tıbbi yardım alınmalıdır.