Hint filozof Beydeba’nın Kelile ve Dimne kitabının konusu, özeti ve karakterleri, seçmeler. Kelile ve Dimne kitabı incelemesi, Beydeba hayatı
Kelile ve Dimne: Kitap Özeti ve Karakterler
Kelile ve Dimne, Hindistan kökenli bir halk masalı derlemesi olup, ahlaki öğütlerle dolu çerçeve hikâyelerden oluşur. Yazarı Beydeba, Brahman bir bilgedir ve bu eserini Hint hükümdarı Debşelem Şah için kaleme almıştır. Kitapta yer alan masallar, hem krallara hem de sıradan insanlara öğüt vermek amacıyla yazılmıştır. Eserin ana karakterleri olan çakallar Kelile ve Dimne, olayları hikâye eden ve yorumlayan iki zeki hayvandır.
Eserin Tarihçesi
Kelile ve Dimne’nin orijinali milattan önce yazılmış ve daha sonra kaybolmuştur. M.S. 300’lü yıllarda, Keşmir’de yeniden derlenip, Pança-Tantra adıyla yaygınlaşmıştır. Pança-Tantra, Sanskritçeden Pehleviceye, ardından Arapçaya, nihayetinde Batı dillerine çevrilmiştir. Eser, zamanla Doğu ve Batı’da büyük bir ilgi görmüş, çeşitli dillerde sayısız kopyası yapılmıştır.
Kitapta Yer Alan Temel Bölümler
Kelile ve Dimne, farklı hikâyelerle dolu beş bölümden oluşur. Her bölümde ahlaki bir ders işlenir ve çerçeve hikâye aracılığıyla alt hikâyelere geçiş yapılır. Bölümlerin ana temaları şunlardır:
- Dostluğun Bozuluşu: Bu bölümde Kral Aslan, müşaviri Boğa ve iki çakal Kelile ve Dimne yer alır. Ana tema, dostluğu kazanmanın ve sürdürmenin önemi üzerinedir.
- Nasıl Dost Kazanılacağı: Yeni dostluklar kurmanın ve ilişkilerde dürüstlüğün önemi anlatılır.
- Savaş ve Barış: İki farklı tür hayvanın savaşını ve barış içinde bir arada yaşamanın gerekliliğini işler.
- Kazandıklarımızın Kaybı: Bu bölüm, elde edilen şeyleri kaybetmenin insan üzerindeki etkisini işler.
- Tedbirsizlik Üzerine: Aniden verilen kararların doğurabileceği zararları anlatır.
Önemli Hikâyeler ve Karakterler
Sabırlı Yılan
Bir zamanlar kurbağa eti dışında bir şey yemeyen yaşlı bir yılan, aç kalınca kurnaz bir plan yapar. Kurbağalar padişahının yanına giderek kendisine bir tılsım yapıldığını ve bundan sonra kurbağalara binek olarak hizmet edeceğini söyler. Kurbağalar, yılana inanır ve yılan kurbağalarla gezmeye başlar. Açlıktan zayıf düşen yılan, padişahtan ölü kurbağalarla beslenmek için izin ister ve ardından sağlıklı kurbağaları da yemeye başlar. Bu hikâye, insanlara kurnazca hareket edenlere karşı dikkatli olmaları gerektiğini öğütler.
Ayı ile Dost Olan Bahçıvan
Yalnızlık çeken bir bahçıvan, arkadaş bulma ümidiyle dağa çıkar ve orada bir ayıyla tanışır. İkisi arkadaş olur ve bahçıvanın bahçesinde yaşamaya başlarlar. Ancak bir gün bahçıvan uyurken yüzüne konan sinekleri kovalayan ayı, sinekleri öldürmek için bahçıvanın alnına büyük bir kaya indirir ve istemeden de olsa onun ölümüne sebep olur. Bu hikâyede, dostluk kurarken dikkatli olunması gerektiği ve kötü dostluğun zarar getireceği anlatılır.
Debşelem Şah’ın Hazinesi ve Bilge İhtiyarın Öğütleri
Bir gün Debşelem Şah, hazinelerini halkına dağıttığı bir günden sonra rüyasında nur yüzlü bir ihtiyardan bir hazine alacağı müjdesini alır. Doğuya doğru yola çıkan padişah, dağın eteğinde yaşlı bir bilgeyle tanışır. Bilge, onu bir hazineye yönlendirir ve öğütler verir. Hazineyi bulduğunda, içinden çıkan vasiyette, dünya malına bağlı kalmaması gerektiği ve her şeyin gelip geçici olduğu vurgulanır. Hazineyi arama yolculuğu, aslında bilgelik arayışını temsil eder ve her şeyin faniliğini vurgular.
İki Güvercin Hikâyesi
Bu hikâyede, sadakatin ve eşler arasındaki sevginin önemi vurgulanır. Padişah Debşelem, Serendip Dağı’na çıkmadan önce, sadakatin önemini anlatan İki Güvercin hikâyesini dinler. Bu hikâye, insana sadakatin, bağlılığın ve güvenin ilişkilerdeki önemini anlatır.
Kitabın Yazılış Amacı
Kelile ve Dimne’nin yazılış amacı, Mehapur hükümdarının tembel üç oğluna rehberlik etmektir. Eserdeki hikâyeler, bilgece öğütler ve ahlaki dersler içerir ve genç şehzadelerin doğru kararlar almasına yardımcı olur. Kelile ve Dimne’nin bu yapısı, eseri ahlak kitabı olarak tanımlar.
Eserin Öğütlediği Değerler
Kelile ve Dimne’de dostluk, güven, dürüstlük ve sabır gibi değerler öne çıkar. Çeşitli hikâyeler aracılığıyla okuyucular, insan ilişkilerinde dürüstlüğün önemi, sadakatin gücü ve kötü dostluklardan sakınma gerekliliği gibi değerlerle tanıştırılır.
Kelile ve Dimne’nin Etkisi
Bu eser, Doğu ve Batı toplumlarında ahlaki eğitimde önemli bir yere sahiptir. Zamanla birçok dile çevrilmiş, özellikle yönetici sınıfın eğitiminde sıkça kullanılmıştır. Öyle ki, Binbir Gece Masalları gibi iç içe geçmiş hikâye yapısıyla yalnızca çocuklara değil, yetişkinlere de önemli dersler verir.
Kelile ve Dimne, sadece masal kitabı olarak değil, ahlaki değerlerin ve bilgece öğütlerin aktarıldığı bir eser olarak da değerlidir. Dünya edebiyatında ahlaki öğretinin yayılmasına önemli bir katkı sağlamış olan bu kitap, geçmişten günümüze, evrensel değerleri anlatmaya devam etmektedir.
Beydeba
Beydeba, miladın ilk yıllarında yaşamış bir Hint bilgesidir. Bir Brahman olan Beydeba, Kelile ve Dimne adlı ahlaki ve öğüt verici eserini, Hindistan hükümdarlarından Debşelem Şah için yazmıştır. Eser, hükümdarın tembel ve bilgisiz oğullarını eğitmek amacı taşır ve içerisinde çeşitli dersler veren hikâyeler barındırır. Beydeba’nın hayatına dair ayrıntılı bilgi bulunmamakla birlikte, onun bu eseri, Doğu ve Batı kültürlerinde önemli bir yer edinmiştir.
Kelile ve Dimne, ilk olarak Sanskritçe yazılmış, ardından Pehleviceye ve Arapçaya çevrilmiştir. Daha sonra Batı dillerine de çevrilerek dünya çapında büyük bir ün kazanmıştır. Eserde yer alan hikâyeler, ahlaki değerler, dostluk, adalet ve bilgelik gibi konuları işler ve genellikle hayvanlar üzerinden sembolik anlatımlar kullanır. Binbir Gece Masalları gibi iç içe geçmiş hikâyelerden oluşan bu eser, Beydeba’nın mirası olarak, evrensel bilgelik ve ahlak kavramlarının nesiller boyunca aktarılmasına hizmet etmiştir
